Quturish – bu markaziy asab tizimini zararlaydigan o’ta xavfli virusli kasallik. Agar vaqtida davolanmasa, o’limga olib kelishi mumkin. Quturish kasalligi ko’pincha hayvonlar, xususan itlar, mushuklar, bo’rilar va boshqa sutemizuvchilar orqali yuqadi.
❓Quturish qanday yuqadi?
📌Quturish virusi asosan kasallangan hayvonning so’lagi orqali yuqadi. Odatda, bu virus hayvonning tishlashi yoki tirnashi natijasida odamga o’tadi. Kam hollarda, virus shilliq qavatlar (ko’z, og’iz, burun) orqali ham yuqishi mumkin.
❗️Quturishning belgilari:
📌Quturishning belgilari odamda virus yuqqanidan keyin bir necha hafta yoki oylardan keyin paydo bo’lishi mumkin. Bu vaqt oralig’i virusning asab tizimiga yetib borishi uchun zarur. Belgilar quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:
📌Dastlabki bosqich:
• Tana haroratining ko’tarilishi
• Bosh og’rig’i
• Holsizlik
• Tishlangan joyda qichishish yoki og’riq
📌Keyingi bosqich:
• Asabiylashish, tashvish va qo’rquv
• Gidrofobiya (suvdan qo’rqish)
• Aerofobiya (havodan qo’rqish)
• Muskul spazmlari va falaj
• Ongning chalkashishi
• Gallyutsinatsiyalar
• Ko’p so’lak ajralishi
Quturishni davolash:
Quturishning davosi yo’q. Ammo, agar hayvon tishlaganidan keyin darhol tibbiy yordam ko’rsatilsa, kasallikning oldini olish mumkin.
Davolash quyidagilarni o’z ichiga oladi:
📌Tishlangan joyni tozalash: Tishlangan joyni sovun va suv bilan yaxshilab yuvish kerak.
📌Antirabik immunoglobulin (RIG) in’ektsiyasi: Bu in’ektsiya virusni zararsizlantirishga yordam beradi. RIG tishlangan joyga va uning atrofiga yuboriladi.
📌Quturishga qarshi vaktsina: Quturishga qarshi vaktsina virusga qarshi immunitetni shakllantirishga yordam beradi. Vaktsina bir necha kun davomida bir necha marta qilinadi.
Quturishning oldini olish:
📌Uy hayvonlarini emlash: Uy hayvonlarini (itlar va mushuklarni) quturishga qarshi emlang.
📌Begona hayvonlardan uzoqroq turing: Begona hayvonlarga yaqinlashmang va ularni silamang.
📌Yovvoyi hayvonlardan saqlaning: Yovvoyi hayvonlarga yaqinlashmang va ularni ovqatlantirmang.
📌Hayvon tishlasa, darhol tibbiy yordamga murojaat qiling: Agar sizni hayvon tishlasa yoki tirnasa, darhol tishlangan joyni sovun va suv bilan yuvib, shifokorga murojaat qiling.
📌Xulosa:
Quturish – bu jiddiy va o’limga olib kelishi mumkin bo’lgan kasallik. Ammo, ehtiyot choralarini ko’rish va o’z vaqtida tibbiy yordamga murojaat qilish orqali uning oldini olish mumkin. Uy hayvonlaringizni emlang, begona va yovvoyi hayvonlardan uzoqroq turing va hayvon tishlasa, darhol shifokorga murojaat qiling. Sog’lig’ingizga befarq bo’lmang!